Foto van Mona van den Berg: Hayat voelt zich sterker, "ik durf nu mezelf te zijn".

 

Eerder was ze als lesbische vluchteling mentaal gebroken, nu is ze sterker:

Hayat: ‘We moeten onze stem laten horen’

Hayat Bounatta (37) is lesbisch. Ze vluchtte uit Marokko waar ze veel geweld meemaakte. Toen ze in Nederland asiel vroeg voelde ze zich ‘mentaal gebroken’ en was ze doodsbang over haar ervaringen en geaardheid te praten. De IND geloofde haar niet en wees haar asielverzoek af. Intussen voelt ze zich sterker en heeft ze tips voor andere LHBT- vluchtelingen: “Wees eerlijk, vertel de waarheid, wees jezelf en schaam je niet. Wij moeten strijden voor onze rechten en onze stem laten horen. Dat is mijn advies”. Aan de nieuwsbrief van STIL vertelt ze haar verhaal.

Wat maakte je mee toen je in Nederland asiel vroeg?

“ik kom uit een conservatief gebied in een islamitisch land waar mensen niet over dit soort onderwerpen praten. Ik heb altijd geheim gehouden dat ik lesbisch ben. Ik hield het voor mezelf, ik durfde het aan niemand te vertellen. In de Koran staat dat wij ongewenst zijn[1], dat we niets mogen voelen voor vrouwen en er al helemaal niets mee mogen doen. Dat is verboden. Als ze weten dat je lesbisch bent, word je uitgehuwelijkt of geslagen”. Zijzelf maakte wegens haar geaardheid veel geweld mee in Marokko en moest het land ontvluchten.

“Ik wist van tevoren dat het in Nederland en Frankrijk niet verboden is om lesbisch te zijn of erover te praten maar toch was ik heel bang”. Ze doelt op het moment dat ze asiel vroeg en de IND haar vroeg waarom ze gevlucht was. “Ik had in die tijd ook veel angst voor mannen”. Ze had veel slechte ervaringen met mannen. “De advocaat zei dat ik niet bang hoefde te zijn en raadde aan eerlijk alles te vertellen. Dus dat heb ik uiteindelijk wel gedaan”, vertelt Hayat. Ze vertelde echter heel erg weinig. “Omdat ik veel geweld heb meegemaakt, was ik op dat moment mentaal helemaal kapot, ik voelde veel spanning en weet niet eens meer precies wat ik wel en niet verteld heb. Ik wilde alles wel vertellen maar ik kón het niet. Ik voelde me geblokkeerd en kon geen woorden vinden”.

Zelf denkt ze dat ze niet goed met de IND kon praten omdat ze mentaal kapot was. “Door het trauma was ik niet helder en waren ook delen uit mijn geheugen gewist”. Ook was ze totaal niet gewend over haar ervaringen, gevoelens en lesbisch zijn te praten. “Omdat ik uit een islamitisch land kom, kon ik het denk ik niet juist overbrengen, niet goed uitleggen. Misschien kon ik hen daardoor niet overtuigen. Ze geloofden mij niet. De IND heeft me er wel vragen over gesteld maar het lukte me bijna niet erover te praten”.

Hoe voelde je je toen je asielverzoek werd afgewezen?

“Ik vond het heel zwaar dat ik overal werd afgewezen. In Marokko kon ik er niet over praten, kon ik niet mezelf zijn. Hier wel, maar hier werd ik ook afgewezen. Ik zag op dat moment alleen de dood voor ogen. Ik dacht dat het beter was als ik niet zou bestaan. Ik ben een normaal mens. Ik ben afgestudeerd op de universiteit. Ik mankeer niets. Toch word ik door veel mensen niet geaccepteerd. Ik dacht op dat moment, ik maak een einde aan mijn leven”.

Hayat voelt zich dubbel afgewezen: Eerst in Marokko waar ze niet zichzelf kon zijn. Later in Nederland, toen ze niet geloofd werd door de IND.

Na haar vertrek uit het AZC logeerde Hayat bij mensen die haar in contact met STIL brachten. Dat was drie jaar geleden. Via STIL kreeg ze onderdak bij de Weerdsingel, een Utrechtse opvang voor mensen zonder verblijfsvergunning.

Haar begeleider Nona van STIL vertelt dat Hayat er bij hun eerste ontmoetingen psychisch heel slecht aan toe was en dat ze er in de drie jaar dat ze elkaar kennen, enorm op vooruit gegaan is. Nona en Hayat hadden al die jaren ongeveer één keer per twee weken een gesprek. Nona: “Hayat vertelde bij de eerste ontmoetingen niets, ze was bang en vertrouwde me niet. En als je nu naar haar kijkt, zie je een sterke vrouw!”. Hayat vertelt hoe ze dit zelf ervaren heeft: “Ik kan een voorbeeld geven, het leek of ik in een put zat. Jullie hebben mij uit de put gehaald en weer tot leven gebracht. Dat betekent zo veel voor mij. Dat zorgde ervoor dat ik mijn zelfvertrouwen terugkreeg. Dat ik nu denk: ik mankeer niets, ik ben een normaal mens. Jullie brachten mij verlichting. Ik wilde gewoon dood. Maar nu krijg ik weer adem en voel ik me weer levend. Daar ben ik dankbaar voor”.

‘Jullie hebben me uit de put gehaald. Ik voel me weer mens. Ik mag zijn wie ik ben. Ik kan weer ademhalen en leven’.

Hoe heeft STIL je geholpen?

“STIL bood vooral een luisterend oor. Jullie geven mij het gevoel dat ik mag bestaan. Ik heb mijn waardigheid als mens teruggekregen. Jullie maakten mij ook wegwijs op veel gebieden. Door jullie leerde ik veel mensen kennen die me als normaal mens behandelen. Ik heb in Nederland veel geleerd. Zoals dat je voor je geaardheid mag uitkomen, erover kunt praten en niet bang hoeft te zijn voor mensen. De koning van Nederland is rechtvaardig. Heel anders dan in Marokko”.

STIL regelde voor Hayat medische zorg en via de huisarts geestelijke zorg. Ook diende STIL met hulp van een advocaat en allerlei ondersteunend ‘bewijsmateriaal’ een nieuw asielverzoek in. Zo is een zogenoemde IMMO rapportage toegevoegd. Die is opgesteld door artsen en deskundigen die onderzoek doen naar sporen van marteling en inhumane behandeling in land van herkomst. Zij gaan ook in op medische en psychische problematiek die speelt. Behalve dit rapport, zijn bijvoorbeeld ook verklaringen van vrienden en foto’s van LHBT-bijeenkomsten aan het asielverzoek toegevoegd. Nona vertelt dat ze pas een asielverzoek konden indienen, zodra Hayat mentaal sterk genoeg was en er ‘klaar voor’ was. Ze wachten sindsdien al meer dan een jaar op een afspraak met de IND. In het nieuwe jaar zal ze ‘gehoord’ worden.

Ga je het nu anders doen bij het interview[5] met de IND?

“Ja nu kan ik makkelijk over die onderwerpen praten, de eerste keer had ik die grote angst, nu heb ik meer zelfvertrouwen. Ook kan ik beter dingen duidelijk maken”. Nona vertelt dat Hayat er psychisch veel beter aan toe is. Hayat: “Nu ben ik heel gelukkig. Ik accepteer mezelf zoals ik ben”. Hayat voelt zich nu veel sterker en staat volgens Nona veel steviger in haar schoenen dan toen ze haar pas ontmoette en er bijna niet met haar te praten viel. Hayat: “Ik leef mijn leven zoals ik zelf wil, of mensen me afwijzen of niet, Interesseert me niet. Nederland heeft me vooral op dat punt geholpen. Dat ik mezelf ben. Ik durf nu te praten over mijn geaardheid, dat was in Marokko onmogelijk”.

‘De IND moet meer gebruik maken van deskundigen en meer tijd nemen voor doodsbange mensen met ernstige geweldservaringen’

Wat kan de IND beter doen?

Hayat weet goed uit te leggen wat de IND anders en beter zou kunnen doen in haar ogen: “Ze zouden gebruik van deskundigen moeten maken. Mensen die meer verstand hebben van dit onderwerp. Je kan niet even een paar uur met iemand gaan zitten en even iemands toekomst bepalen. Deze mensen hebben, net als ik, vaak heel veel meegemaakt. De IND moet daar rekening mee houden, dat mensen misschien geweld of ernstige mishandeling hebben meegemaakt. Dat kan tot gevolg hebben dat ze mentaal zo beschadigd zijn dat het heel zwaar is zo’n interview te doen. Door de mishandelingen die ik heb meegemaakt was ik er in het eerste interview mentaal heel slecht aan toe. Door het trauma vergeet ik bijvoorbeeld ook nu nog veel dingen en werkt mijn geheugen niet goed. Daar moet rekening mee gehouden worden”.

Ook komen deze mensen vaak uit landen of culturen waar ze hun hele leven nooit over dit soort dingen konden praten en die doodsbang zijn. “Er zou meer tijd, ruimte en rust moeten zijn met iemand te praten”, vindt Hayat.

Nona: Heb je ook een tip voor LHBT- vluchtelingen?

“Je moet gewoon eerlijk zijn, de waarheid vertellen en je er niet voor schamen. Je mag trots op jezelf zijn. Het maakt niet uit hoe mensen over je denken. Wees jezelf. Wij moeten strijden voor onze rechten en onze stem laten horen. Dat is mijn advies. Je mag ervoor vechten, ik bedoel niet vechten met geweld maar strijden. En opkomen voor jezelf”.

Hoe zie je je toekomst?

“Ik heb heel veel plannen. Ik ben van plan een vrouw te vinden, een gezin te stichten en een toekomst in Nederland op te bouwen. Ik wil heel graag een vrouw die mij begrijpt, niet alleen seksueel maar die me ook als partner en als mens respecteert. Dat is mijn droom. Ik wil graag trouwen, een normaal leven leven en bij iedereen bekend maken wie ik ben. Ik hoop dat mijn vrienden en familieleden mij accepteren en van mij houden zoals ik ben”. “Ik heb het geluk dat ik hier ben en die vrijheid heb. Ik blijf strijden voor mijn rechten en voor de rechten van alle mensen hier of in Marokko die niet kunnen zijn wie ze zijn. Hier is vrijheid. Het maakt voor de mensen niet veel uit of je lesbisch bent. Je moet zelf kiezen wat je leuk vindt en wat je wil in je leven. Je gaat alleen je graf in. Waarom laat je deze keuzes dan niet aan jezelf over?”

Tekst: Margreet Jenezon. Foto: Mona van den Berg. December 2024. Met dank aan Nona en uiteraard Hayat!

 

Voetnoten:

[1] De meningen zijn verdeeld zijn of homoseksualiteit volgens de Koran of islam verboden zou zijn. Volgens sommigen is alleen seksueel contact tussen gelijke seksen verboden, volgens sommigen ook de gevoelens of het uiten van die gevoelens. 

[5] Dit wordt nader gehoor genoemd.